Płynoterapia – terapia płynowa

Sprawdź co warto wiedzieć

Płynoterapia – terapia płynowa

Każdego dnia w całym kraju hospitalizowanych jest kilka tysięcy osób. Bez względu na to, czy są to planowe przyjęcia, czy wynikające z nagłych zdarzeń. U większości tych pacjentów, w wyniku różnych wskazań medycznych, drogą dożylną podawane są płyny infuzyjne. Płynoterapia to podstawowa i najczęstsza forma terapii w lecznictwie szpitalnym, ważna na równi ze wszystkimi pozostałymi czynnościami terapeutycznymi wykonywanymi w trakcie leczenia osób hospitalizowanych.

Podanie płynów infuzyjnych i leków dożylnie wykonuje się w celu ratowania życia, ale również poprawy stanu zdrowia. Proces polega na podaniu pacjentowi płynów i leków drogą dożylną. Dzięki takiej formie podania substancje trafiają bezpośrednio do układu krwionośnego, co wpływa na szybsze ich działanie. Zastosowanie płynoterapii najczęściej ma miejsce w warunkach szpitalnych, jednak do podania płynów niekiedy dochodzi już w karetce.

Jak to się zaczęło

Historia

Jeszcze w latach 70. opakowaniami płynów infuzyjnych używanymi przez szpitale do płynoterapii były w dużej mierze opakowania w postaci litych plastikowych butelek lub szklanych butelek z gumowymi korkami.

Budowa tych opakowań nie zapewniała bezpieczeństwa osobom podającym lek, ani bezpieczeństwa terapii pacjentom, którzy go otrzymywali. Personel medyczny podający leki w formie infuzji zmuszony był do zwiększonej uważności oraz do każdorazowego dezynfekowania opakowania leku przed jego użyciem.

ciekawostka
ciekawostka

Rozwiązania proponowane w opakowaniach starej generacji wiązały się nie tylko z niekomfortowym użytkowaniem, ale także z ciągle obecnym ryzykiem zanieczyszczenia biologicznego znajdujących się w nich leków.

Opakowania te nie posiadały żadnych zabezpieczeń chroniących lek przed kontaminacją, dlatego każdy otwór wykonany zestawem infuzyjnym, stanowił potencjalne wrota dla drobnoustrojów, które razem z płynem infuzyjnym mogły dostać się do układu krwionośnego pacjenta. Sytuacje takie nierzadko stanowiły zagrożenie dla zdrowia i życia pacjenta, a co więcej wydłużały jego hospitalizację.

Kiedy stosować?

Kiedy i u kogo można stosować płyny infuzyjne i leki dożylne?

Płynoterapia najczęściej kojarzy nam się z kroplówkami podawanymi w szpitalach podczas operacji, czy po zabiegach. Warto dodać, że w kroplówkach często znajdują się również dożylne leki przeciwbólowe. Płyny infuzyjne podawane są w przypadku dorosłych, a stosując mniejsze dawki substancji można przeprowadzić również płynoterapię u dzieci.

Procedura podania takich płynów musi mieć konkretne wskazania i jest zawsze wykonywana pod okiem lekarzy, gdyż niewłaściwe dawki płynów infuzyjnych lub rozpuszczonych w nich leków dożylnych mogłyby negatywnie wpłynąć na zdrowie pacjenta.

Wskazania

Kiedy płynoterapia jest wskazana?

Terapia płynowa musi być zastosowana w momencie, gdy u pacjenta zostanie stwierdzone:


  • Hipotensja ortostatyczna
  • Częstotliwość rytmu serca poniżej 90 uderzeń na minutę
  • Ciśnienie skurczowe tętnicze poniżej 100 mm Hg
  • Chłodna skóra i sinienie
  • Czas nawrotu włośniczkowego poniżej 2 sekund
  • Urazy
  • Operacje


Wyżej wymienione sytuacje określa się, jako resuscytacja płynowa. W takiej sytuacji konieczne jest szybkie podanie odpowiednich płynów infuzyjnych i dożylnych leków, co pozwoli na stabilizację stanu pacjenta. Oprócz tego, płynoterapię wykorzystuje się również w celu uzupełnienia płynów i elektrolitów oraz leczenia zaburzeń gospodarki kwasowo - zasadowej i karmienia pozajelitowego.

Płynoterapia znajduje również zastosowanie w leczeniu oparzeń, co zwiększa szanse na szybszy powrót do zdrowia pacjenta.

Działanie

Płyny w organizmie - jak działa płynoterapia?

Woda jest najważniejszym nieorganicznym składnikiem organizmu człowieka. Pełni rolę rozpuszczalnika, który ma wpływ na wszystkie procesy życiowe w układach organizmu. Woda jest niezbędna do przebiegu procesów metabolicznych w komórkach, pełni również rolę środka transportu, zwłaszcza w krwiobiegu, uczestniczy w regulacji temperatury poprzez parowanie i pocenie się.

ciekawostka

Płyny w organizmie

Woda jest najważniejszym nieorganicznym składnikiem organizmu człowieka. Pełni rolę rozpuszczalnika, który ma wpływ na wszystkie procesy życiowe w układach organizmu. Woda jest niezbędna do przebiegu procesów metabolicznych w komórkach, pełni również rolę środka transportu, zwłaszcza w krwiobiegu, uczestniczy w regulacji temperatury poprzez parowanie i pocenie się.

Organizm człowieka, w zależności od wieku, masy ciała i płci, zbudowany jest z 50-60% wody. U osób szczupłych, u których tkanka tłuszczowa stanowi mniej niż 10% masy ciała, zawartość całkowita wody w organizmie wynosi do 70%, natomiast u bardzo otyłych tylko do 55% masy ciała.

Najwięcej wody znajduje się w organizmie noworodków, u których woda stanowi aż 75–80% masy ciała. W organizmie ludzi starszych (powyżej 60 r. ż.) wody jest już znacznie mniej, bo do ok. 54% masy ciała.

Woda w organizmie rozkłada się miedzy dwoma głównymi przestrzeniami: przestrzenią wewnątrzkomórkowa, gdzie znajduje się ok. 66% wody organizmu i pozakomórkową która gromadzi34% całkowitej wody ustrojowej. Przestrzeń pozakomórkowa to m.in. przestrzeń wewnątrznaczyniowa wypełniona osoczem. Przestrzeń wewnątrznaczyniowa określa tzw. wolemię, czyli wypełnienie płynem układu krwionośnego.

W zdrowym organizmie utrzymywana jest izowolemia, czyli prawidłowa wielkość i wypełnienie przestrzeni wodnych. Zabiegi operacyjne oraz stany chorobowe mogą zmieniać wielkość i skład przestrzeni wodnych, zaburzając tym samym procesy odpowiedzialne za prawidłową czynność organizmu. Takie przypadki są wskazaniem m.in do płynoterapii płynami infuzyjnymi.​

Działanie

W jaki sposób płyny infuzyjne wpływają na organizm?

Podawanie płynów i leków drogą dożylną ma za zadanie utrzymać odpowiednią objętość wewnątrznaczyniową. W zależności od stanu pacjenta leki dożylne podaje się doraźnie lub regularnie przez określony czas w warunkach szpitalnych. Zastosowanie leków dożylnych powoduje, że bardzo szybko widać efekty leczenia, dlatego taka forma prowadzenia terapii jest wykorzystywana w każdym szpitalu.

Płyny w organizmie

Skład płynów ustrojowych człowieka

W organizmie dorosłego człowieka o masie ciała 70 kilogramów znajdują się 42 litry wody całkowitej, 28 litrów płynów wewnątrzkomórkowych, 14 litrów płynów pozakomórkowych oraz 3,5 litra osocza. Płyn wewnątrzkomórkowy znajduje się wewnątrz komórek całego organizmu, natomiast płyn pozakomórkowy występuje w przestrzeni pozakomórkowej ustroju.

Płynami pozakomórkowymi są: osocze krwi i osocze chłonki, płyn tkankowy, płyn znajdujący się w jamach ciała wyścielonych błoną surowiczą oraz płyn mózgowo-rdzeniowy. Natomiast osocze stanowiące 3,5 litra to zasadniczy, płynny składnik krwi, w którym są zawieszone elementy komórkowe, stanowi ok. 55% objętości krwi.

ciekawostka

Co stosować?

Jakie płyny infuzyjne stosuje się w płynoterapii?

Wyróżnia się wiele płynów, które stosowane są w płynoterapii. To, jaki płyn zostanie podany, uzależnione jest od chorób i ogólnego stanu pacjenta. Do płynów infuzyjnych podawanych dożylnie pacjentom zaliczamy:


  • Krystaloidy
  • Koloidy
  • Roztwory hipertoniczne


Należy wspomnieć, że w płynach infuzyjnych rozpuszcza się również leki dożylne. Podawanie leków dożylnych stosuje się w przypadku osób, które z różnych względów nie mogą przyjąć środków leczniczych doustnie lub choroba jest tak poważna, że pacjent wymaga podania leków w formie dożylnej, które charakteryzują się szybszym działaniem.

ciekawostka

Dbamy o jakość leczenia

Jak zachować bezpieczeństwo przy infuzjach?

Płynoterapia opiera się na podaniu leku bezpośrednio do układu krwionośnego pacjenta. Wszystkie czynności wiążące się z podaniem leku dożylnie, wymagają jak największej ostrożności i zachowania bezpieczeństwa w celu uniknięcia zanieczyszczenia leku lub przeniesienia drobnoustrojów do organizmu pacjenta.

Bezpieczne procedury

Minimalizujemy ryzyko możliwych zagrożeń związanych z podawaniem płynoterapii.

Bezpieczne opakowania

Dzięki innowacyjnej budowie portów w opakowaniach płynów infuzyjnych firmy Fresenius Kabi, dezynfekcja membran nie jest konieczna, a ich przypadkowa kontaminacja – niemożliwa.

Prezentacje do pobrania

Jeśli chcesz wiedzieć więcej na temat płynoterapii, zachęcamy do pobrania dodatkowych materiałów.

Sprawdź co warto wiedzieć

Podanie leków dożylnie - jak przeprowadzić płynoterapię?

Płynoterapia jest najczęstszym rodzajem terapii pacjentów szpitalnych. Przy zleceniu podania pacjentowi płynu infuzyjnego trzeba pamiętać, że płyny infuzyjne to leki, które wpływają na równowagę i homeostazę organizmu.

Zaplanowanie indywidualnej terapii może zminimalizować ryzyko powikłań związanych z leczeniem płynami. Przed rozpoczęciem terapii płynowej (zwanej także płynoterapią) u każdego pacjenta, należy uwzględnić:

  • cel terapii płynowej, jaki chcemy osiągnąć u danego pacjenta,
  • dawkowanie (objętość leku/czas podaży /kg masy ciała),
  • wskazania, jakimi kierujemy się przy zleceniu płynoterapii,
  • przeciwwskazania, które występują u danego pacjenta,
  • działania niepożądane, które mogą wystąpić podczas płynoterapii,
  • powikłania, które mogą pojawić się w wyniku płynoterapii

Więcej informacji o płynoterapii i terapi płynowej znajdziesz na pozostałych podstronach:

Płynoterapia
u dorosłych

Płynoterapia
u dzieci

Płynoterapia –
bezpieczna infuzja

Płynoterapia –
materiały edukacyjne

Płynoterapia –
aktualności

Potrzebujesz pomocy?

Zadaj pytanie naszemu Ekspertowi

Podaj numer wykonywania zawodu

Tylko po podaniu numeru będziesz mieć dostęp do strony
Potwierdzam i wchodzę