Płyny doustne po zabiegu dolnego odcinka przewodu pokarmowego

prof. dr hab. n. med. Stanisław Kłęk: Po operacji w zakresie przewodu pokarmowego pacjent może rozpoczynać podaż doustną płynów (nie pokarmów stałych) tak naprawdę nawet parę godzin po zakończeniu operacji, ale przy pełnym wybudzeniu pacjenta. Ta zasada obowiązuje dla praktycznie wszystkich zabiegów w obrębie dolnego odcinka przewodu pokarmowego, czyli: jelito grube, odbytnica, czasami w obrębie dolnego odcinka jelita cienkiego. Już 2-3 godziny po wybudzeniu, pacjent może spożywać pokarmy doustnie, które są pokarmami płynnymi.

Płyny doustne po zabiegu górnego odcinka przewodu pokarmowego

SK: Natomiast, w przypadku operacji górnego odcinka przewodu pokarmowego, szczególnie: dolna część przełyku, żołądek, trzustka z dwunastnicą, raczej czeka się z rozpoczęciem diety doustnej do pierwszego dnia po zabiegu. Głównie z uwagi na to, że ten zabieg jest cięższy, większy, przeważnie dłuższy i stan pacjenta zaraz po zabiegu nie jest do końca na tyle zadowalający, aby móc spożywać pokarm. Zwykle czeka się do pierwszego dnia, a bardzo dobrym przykładem tutaj będą resekcje żołądka, gastrektomie po prostu dodane, gdzie w pierwszym dniu pozwala się pacjentowi małymi łyczkami spożywać płyny, przeważnie w objętości do 500 ml w ciągu doby. W drugim dniu rozszerzamy płyny do 1 litra, a w trzecim 1 litr lub trochę więcej, a pokarmy włączamy w dobie piątej lub później – tak to najczęściej wygląda. To jest nie tylko europejski sposób działania, ale także towarzystwa naukowe je zalecają, np. japońskie czy koreańskie (te, w których rak żołądka jest częstym schorzeniem).

Trzustka – bądźmy czujni

SK: Jeżeli chodzi o trzustkę, to możemy przyjąć dokładnie taką samą zasadę. Tylko pamiętajmy, że po resekcjach trzustki dosyć często jest gastropareza i to opróżnienie żołądkowe może być niestety nienajlepsze (może być po prostu przedłużone), więc tutaj pozwalamy na płyny, ale z dozą czujności traktujemy pacjenta, żeby zobaczyć, czy nic złego nie dzieje.

Dieta przemysłowa pitna, czyli włączanie płynoterapii doustnej po operacji dolnej części przewodu pokarmowego

SK: Jeśli chodzi o dolne piętro przewodu pokarmowego, to włączamy praktycznie od razu płyny w dniu zabiegu i w pierwszej dobie pozwalamy jeść (stosujemy normalną dietę doustną, lekkostrawną, czy też z pewnymi wariacjami, jeśli chory jest cukrzykiem) i pozwalamy pić. Bardzo często w tych dniach stosujemy również doustne diety przemysłowe pitne (zwane kiedyś ONSami, teraz to jest DSP), które zawierają wszystkie składniki odżywcze. Taką dietę pacjent może stosować tak naprawdę od dnia zero, zamiast picia wody i kontynuować przez kolejne dni. To jest coś, na co chciałbym zwrócić uwagę, żeby wykorzystać to, że pacjent może pić w zasadzie od razu, więc możemy dostarczać wodę i elektrolity, ale możemy też dostarczać coś więcej. Dobrze jest więc jako tą dietę doustną pitną włączyć pacjentowi doustne suplementy pokarmowe, czyli takie diety, które zawierają w sobie wszystkie składniki.

Dieta doustna lub dieta przemysłowa – co to jest?

Dietę przemysłową przyjmuje się za pomocą specjalistycznych preparatów żywieniowych i można ją podawać pacjentowi doustnie (tzw. ONS – oral nutritional supplements) lub dzięki specjalnie wytworzonemu dostępowi sztucznemu do przewodu pokarmowego. Jest bogata w naturalne substancje, które stanowią pełnowartościowy posiłek. Preparaty te mogą stanowić uzupełnienie standardowej diety lub ją zastępować. Dobór i ilość spożywanych preparatów do włączenia powinna być ustalana z lekarzem lub dietetykiem klinicznym. Dieta przemysłowa skutecznie może leczyć niedożywienie pacjenta i przyspieszać jego rekonwalescencję po przebytej operacji.

—
Materiał powstał na podstawie wypowiedzi prof. dr hab. n. med. Stanisława Kłęka (Klinika Chirurgii Onkologicznej, Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Krakowie) dla Medycyny Praktycznej.

Źródłowy materiał wideo i wypowiedź Profesora Kłęka możesz zobaczyć tutaj: