Albuminy w płynoterapii

Albuminy w płynoterapii

Zakres stosowania roztworu ludzkiej albuminy zmieniał się w czasie, m.in. ze względu na odmienne wyniki prowadzonych badań. Jakie miejsce dzisiaj, w nowoczesnej płynoterapii, zajmują rozwory albumin?

Spis treści

Albumina i jej funkcje

Albumina to białko produkowane w wątrobie. Odgrywa ono kilka ważnych funkcji w naszym organizmie, m.in.:

  • utrzymuje prawidłowe ciśnienie onkotyczne,
  • wiąże i transportuje różne substancje np. hormony steroidowe, glutation, antybiotyki czy jony wapnia,
  • ma właściwości antyoksydacyjne,
  • działa przeciwzapalnie,
  • wpływa korzystnie na mikrokrążenie.[1],[2]

Poziom albuminy we krwi

Prawidłowe stężenie albuminy w surowicy dla osoby dorosłej wynosi 3,5-5 g/dl. W warunkach stymulujących, tj. zmiany ciśnienia onkotycznego i osmolarności np. w wyniku hiponatremii lub pod wpływem hormonów tarczycy, produkcja albumin wzrasta dwa do trzech razy. Jednak gdy organizm doznaje urazu bądź wstrząsu, synteza albumin zmniejsza się kosztem wytwarzania białek ostrej fazy, co może prowadzić do hipoalbuminemii.[1]

Jakie stężenia roztworów albumin stosujemy?

Roztwory albumin (HAS – human albumin serum) zaliczamy do koloidów. W trakcie płynoterapii możemy wybrać spośród dwóch rodzajów roztworów[3]:

  • hiperonkotycznego względem osocza – o stężeniu 20-25%[4],
  • słabo hipoonkotycznego – o stężeniu 4-5%.[5]

Wybór odpowiedniego płynu będzie zależał od indywidualnej sytuacji klinicznej pacjenta. Efekt zwiększenia objętości krążącej krwi po podaniu 5% roztworu albuminy jest w przybliżeniu równy objętości podanej infuzji, natomiast efekt zwiększenia objętości po infuzji 20% roztworu albuminy jest dwukrotnie wyższy niż objętość podanego płynu. Resuscytacja płynowa z udziałem roztworu hiperonkotycznego może zmniejszać zapotrzebowanie na płyny resuscytacyjne.[6]

Wskazania do podania roztworu albumin

Ogólne wskazanie do zastosowania HAS to uzupełnianie i utrzymanie objętości krwi krążącej w sytuacji, gdy wystąpi jej ubytek, a inne roztwory nie będą zalecane. Zastosowanie HAS zaleca się np. w:

  • zespole wątrobo-nerkowym,
  • dializie albuminowej,
  • paracentezie (czyli usunięciu) dużych ilości płynów z jamy otrzewnowej,
  • ostrej niewydolności nerek spowodowanej bakteryjnym zapaleniem otrzewnej w ciężkich chorobach wątroby.[7],[8]

 Roztwory albumin można także rozważyć w trakcie m.in.:

  • resuscytacji płynowej u pacjentów w trakcie wstrząsu septycznego, gdy podaż krystaloidów jest niewystarczająca,
  • operacji kardiochirurgicznych,
  • oporności na leki moczopędne spowodowanej zaburzonym transportem leku do kanalików nerkowych.[7],[8]

Albuminy w chorobach wątroby

HAS to zalecana terapia dożylna w niektórych schorzeniach wątroby, takich jak wymienione wcześniej paracenteza, zespół wątrobowo-nerkowy czy samoistne bakteryjne zapalenie otrzewnej (SBP).[8],[9] W przypadku paracentezy dużej ilości płynów, czyli powyżej 5l zaleca się podanie 6-8g albumin (20-25% roztwór) na 1l usuniętego płynu z jamy otrzewnej. Pozwala to powstrzymać rozwój możliwych zaburzeń hemodynamicznych, powstałych wskutek usunięcia dużej ilości płynu.[7],[9],[10],[11] Chcąc zapobiec niewydolności nerek spowodowanej samoistnemu bakteryjnemu zapaleniu otrzewnej i zmniejszyć ryzyko śmiertelności, proponuje się następujący schemat:

  • 1 dzień – 1,5 albumin (20-25%) na 1 kg masy ciała,
  • 3 dzień – 1g albumin (20-25%) na 1 kg masy ciała.[7],[9],[10],[11],[12]

Jeśli chodzi o płynoterapię zespołu wątrobowo-nerkowego korzystne wydaje się być jednoczesne podawanie terapii wazoaktywnej (czyli takiej, która oddziałuje na naczynia krwionośne i np. powoduje wzrost ciśnienia tętniczego krwi) wraz z roztworem albuminy (20-25%) w dawce 20-40g albumin na dobę.[7],[9],[10],[11]

Albuminy a nerki

20% roztwór albumin znajduje zastosowanie w procesie dializy albuminowej. To technika detoksykacyjna, pozaustrojowego oczyszczania krwi z toksyn. Wskazaniem do jej prowadzenia jest np. ostra niewydolność wątroby.[7] Kolejne możliwe zastosowanie roztworów albumin to podawanie ich wraz z lekami moczopędnymi, by poprawić ich efekt. Hipoalbuminemia osłabia działanie leków moczopędnych. Stąd sugeruje się podawanie roztworów HAS. Potrzeba jednak więcej badań, aby móc ustalić, czy zalecenie to jest słuszne.[8],[9]

Sepsa – czy stosować roztwory albumin?

Rekomendacje Surviving Sepsis Campaign z 2022 roku jednoznacznie stwierdzają, że terapią pierwszego rzutu w przypadku sepsy pozostają krystaloidy. Nie znaczy to jednak, że nie ma w niej miejsca na roztwory koloidów. Wytyczne podkreślają, że u dorosłych pacjentów z sepsą, którzy otrzymali już duże objętości krystaloidów, należy rozważyć podanie HAS.[13]

Zagrożenia związane z albuminami

Istnieją pewne sytuacje kliniczne, w których nie należy stosować roztworów albumin. Należą do nich m.in.:

  • ciężkie urazy mózgu,
  • rozległy udar mózgu,
  • oparzenia w pierwszych godzinach (5-8 godzin) po urazie,
  • zakażenia pozaotrzewnowe u pacjentów z marskością wątroby.[7],[8]

Do zagrożeń związanych z płynoterapią przy użyciu HAS zaliczamy także np. reakcje alergiczne czy chwilową hipotensję po zbyt szybkim przetoczeniu HAS. Istnieje także potencjalne ryzyko zanieczyszczenia roztworu albuminy czynnikami zakaźnymi. Jak dotąd jednak nie zgłaszano przypadków przeniesienia wirusów tą drogą. [1],[5]

Ważna kwestia to odpowiednie przygotowanie roztworu do infuzji. HAS można rozcieńczać w izotonicznych roztworach. Nie wolno jednak do tego celu używać wody do wstrzykiwań, gdyż grozi to hemolizą u otrzymujących płynoterapię pacjentów.[4],[5]

Wykaz źródeł

[1] Korsak J et al.: Wytyczne w zakresie leczenia krwią i jej składnikami oraz produktami krwiopochodnymi w podmiotach leczniczych. Wydanie II. 2014

[2] Jiang L et al.: Albumin versus other fluids for fluid resuscitation in patients with sepsis: a meta-analysis. PLoS One. 2014. 4;9(12): e114666

[3] Wykaz produktów leczniczych dopuszczonych do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Załącznik Nr 1. 2022

[4] ChPL Albutein 200 g/l, roztwór do infuzji. Numer pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: 26721

[5] ChPL Albunorum 5%, 50g/l, roztwór do infuzji. Numer pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: 15840

[6] Mårtensson J et al.: Small volume resuscitation with 20% albumin in intensive care: physiological effects. Intensive Care Med. 2018. 44, 1797-1806

[7] Engelking K: Albumina – budowa, rola w organizmie oraz wykorzystanie roztworów albuminy ludzkiej w lecznictwie. Praca specjalizacyjna: Farmacja szpitalna. UJCM. 2020

[8] Joannidis M, Wiedermann CJ, Ostermann M: Ten myths about albumin. Intensive Care Med. 2022. 48,602-605

[9] Melia D, Post B: Human solutions in intensive care: A review. Journal od the Intensive Care Society. 2020. 22,3

[10] Shroff H: Why do we use albumin in patients with cirrhosis? Liver Fellow Network. 2020. [dostęp 16.07.2023]

[11] Mayerhöfer T, Wiedermann CJ, Joannidis M: Einsatz von Albumin: State of the art [Use of albumin: State of the art]. Med Klin Intensivmed Notfmed. 2021. 116(8):655-664. 

[12] Biggins SW, et al.: Diagnosis, Evaluation, and Management of Ascites, Spontaneous Bacterial Peritonitis and Hepatorenal Syndrome: 2021 Practice Guidance by the American Association for the Study of Liver Diseases. Hepatology 74(2):p 1014-1048,

[13] Evans L et al.: Surviving Sepsis Campaign: International Guidelines for Management of Sepsis and Septic Shock 2021. Crit Care Med. 2021. 1;49(11): e1063-e1143

Ostatnie wpisy

Najnowszy wpis